بررسی تطبیقی اسطوره‌های دینی در شعر خلیل حاوی و احمد شاملو

چکیده یکی از نمودهای وحدت اندیشۀ بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره­ای است که به دلیل ترکیب شدن بن‌مایه‌های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش‌های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصّی هستند،  نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده­ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان‌شمول درآمده است. خلیل حاوی و احمد شاملو از جمله این شاعران هستند که حجم وسیعی از اسطوره‌ها مخصوصاً اسطوره­های دینی را در اشعار خود به کار برده­اند. مفاهیم اساطیر­ی به­ویژه انبیا و نمادهایی را که می­توان در ارتباط با دین دانست مانند مرگ و خیزش، لعازر، عنقا و...، رگه­ها­ی اصلی اسطوره­های این دو شاعر را تشکیل می­دهند. دو شاعر در به کارگیری اسطوره‌ها به شکل چشمگیری از کتاب مقدّس متأثّر بوده و در عین حال، در برخی موارد، با استفاده از اسطورة دینی برای رسیدن به مقصود خود، در شکل اسطوره‌ها تغییراتی اساسی داده‌اند، مانند لعازر و حضرت ایّوب. این شاعران با به کارگیری اساطیر دینی و پیوند آن با جریان‌های اجتماعی و سیاسی و مسائل زندگی، آثار زیبایی را خلق کردند. این پژوهش تطبیقی، بر آن است تا با تکیه بر مکتب آمریکایی به بررسی نقاط اشتراک برخی از اسطوره‌های دینی موجود در اشعار خلیل حاوی و شاملو بپردازد.